05.12.2017 tarihinde yayımlanan ve “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği”(SSİY)nde
önemli değişiklikler yapan Yönetmeliğe ilişkin önceki yazımızda 1 bir kısım değerlendirmeler
yapmıştık. Bu yazımızda konuya ilişkin değerlendirmelerimize kaldığımız yerden devam
edeceğiz.
PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜSÜ KENDİSİ OLAN KİŞİNİN PRİM BORCU
OLMASI DURUMUNDA AYLIĞININ BAŞLANGIÇ TARİHİ
4/1-b(Bağ-Kur) kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dâhil olmak üzere prim
ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih itibarıyla
prim borcu olanların tahsis talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve
bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır 2 .
AYLIK ALMAKTA İKEN ÇALIŞMANIN SONRADAN TESPİT EDİLMESİ
HALİNDE UYGULANACAK İŞLEM
Malullük, yaşlılık, ölüm aylığı veya ölüm geliri almakta iken, gelir veya aylıkları
Kanuna 3 göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle
kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen aylıkların tespitinde
sadece çalışılan sürelerdeki aylık ve gelirler için borç çıkarılır.
Bunlardan işten ayrılmış olanların malullük veya yaşlılık aylıkları, sigortalılığın sona
erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibarıyla
yeniden hesaplanarak bağlanır. Hak sahiplerinin aylıkları ise işten ayrıldıkları tarihi takip
eden aybaşından itibaren ödenmeye devam edilir 4 .
Bu durumda aylık ve geliri çalışması nedeniyle kesilmiş olan kişilerin lehine olmak üzere
yeni bir tahsis talebine gerek olmaksızın kesilen aylık ve gelirlerin tekrar bağlanmasını
kolaylaştırmakta ve çabuklaştırmaktadır. Yine örneğin; mallulük aylığı aldığı dönemde
sadece 2 aylık bir çalışması olmasına rağmen yeni bir tahsis talebi olmadığı gerekçesiyle
çalışmaya başladığı dönemden itibaren tüm aylıklarının kesilmesi ve kısa bir çalışma
devresi nedeniyle yıllarca almış olduğu aylıkların borç olarak çıkarılması işlemlerinin de
önüne geçecektir.
AYLIK BAĞLANDIKTAN SONRA PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ EKSİK
OLDUĞU TESPİT EDİLENLER
1 Detaylı bilgi için “SOSYAL GÜVENLİKTE DEĞİŞİKLİKLER-SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ
YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK ” başlıklı yazımıza bakılabilir.
2 SSİY Ek madde 8.
3 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu”.
4 SSİY Ek madde 10.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce (05.12.2017) Kanuna veya ilgili sosyal
güvenlik kanunlarına göre aylık bağlanmış olanlardan, tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle
ilgili kanunlarında öngörülen aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının
sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine
gelmediği daha sonra anlaşılanların eksik hizmet süreleri;
a) Kanuna veya 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar, borçlanma talep
tarihinde Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt sınırı
üzerinden eksik hizmet süresi kadar borçlandırılmak,
b) Borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet süresini
tamamlamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz ödemenin tespit edildiği tarih arasında
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında sigortalılığı bulunanların eksik hizmet
süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilmek,
c) (a) ve (b) bendi kapsamında süresi olmayanlardan; isteğe bağlı, 2925 sayılı Kanuna tabi,
Kanunun ek 5 inci maddesi ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki
sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlere,
eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki sigortalılıkları
devam ettirilmek,
suretiyle tamamlatılır.
(a) bendi kapsamında olanlar için yeni bir aylık hesabı yapılmaz ve aylık başlangıç tarihi
değiştirilmez. (b) ve (c) bentleri kapsamında olanlar için ise aylık bağlanmış olan sigortalılık
haline göre eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle yeniden aylık hesaplanır ve
yapılacak hesaplamada; devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak, borçlanılacak
süreler sadece prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilir.
(a), (b) veya (c) bentleri kapsamında tahakkuk edecek borç tutarları ile bu madde kapsamında
olanlara son aylık ödenen tarihten eksik hizmet süresi kadar geriye gidilerek tespit edilecek
sürede yapılmış olan yersiz ödemeler aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Ancak bu
maddenin yürürlük tarihinden önce aylıkları kesilerek yersiz ödenen tutarların tamamı tahsil
edilmiş olanlar ile tahsil süreci devam edenlerin ödemiş oldukları tutarlar bu madde
kapsamında hesaplanan yersiz ödeme tutarından fazla ise iade ve mahsup edilmez.
Av. Erdoğan KAYA
İletişim adresi: www.gurselavukatlik.com
YORUMLAR